Nhằm bảo tồn và phát huy những tinh hoa trong không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, Trường THCS Dân tộc Nội trú huyện Ia Pa đã đưa cồng chiêng vào dạy cho học sinh trong các giờ ngoại khóa hàng tuần. Đặc biệt, trường đã chủ động phối hợp với Phòng Văn hóa-Thông tin huyện mời nghệ nhân để xây dựng các “hạt giống” sau đó nhân rộng ra toàn trường.
   Vào các buổi chiều sau những giờ học căng thẳng, học sinh Trường THCS Dân tộc Nội trú huyện Ia Pa lại cùng nhau sinh hoạt ngoại khóa với tiếng chiêng tiếng cồng. Tham gia vào lớp học ngoại khóa này, các em sẽ được thầy giáo Nay Nhất và các anh chị khóa trên truyền dạy cách đánh các bài chiêng và nhảy xoang. Chia sẻ với chúng tôi, thầy giáo Nay Nhất – Giáo viên của trường cho biết, 100 % học sinh nơi đây đều là đồng bào dân tộc thiểu số, với các dân tộc như: Jrai, Bahnar, Tày, Nùng, Dao… Vì vậy, đời sống tinh thần của các học sinh ở trường cũng rất phong phú, tùy theo phong tục, tập quán của mỗi dân tộc. Nhằm khôi phục, duy trì, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên, đặc biệt là cồng chiêng Tây Nguyên, năm học 2017-2018 vừa qua, nhà trường đã phối hợp với Phòng Văn hóa-Thông tin huyện Ia Pa và Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật tỉnh Gia Lai mời nghệ nhân Nay Phai về dạy những kỹ năng, điệu thức, cách diễn tấu cồng, chiêng dùng trong dịp lễ hội cho 30 học viên là  học sinh và giáo viên của trường.  Thầy Nay Nhất – Giáo viên Trường THCS Dân tộc Nội trú huyện Ia Pa cho biết: “Theo chỉ đạo của Ban giám hiệu và Chi bộ nhà trường để lưu lại giữ và bảo tồn văn hóa cồng chiêng cho học sinh thì bản thân tôi với vai trò là một giáo viên dạy nhạc cũng có am hiểu một chút về cồng chiêng và đã được nghệ nhân Nay Phai truyền dạy nên tôi đã truyền đạt lại cho học sinh vào các buổi ngoại khóa. Vào mỗi buổi chiều trong tuần theo thời khóa biểu của học sinh, việc truyền dạy được tiến hành từ 1 đến 2 tiếng. Trong quá trình học thì không thể bỏ qua phần lý thuyết, giai điệu tiết tấu bài chiêng rồi sau đó cho học sinh thực hành. Về phía học sinh rất là thích thú trong việc học cồng chiêng, các em nhảy xoang rất là tích cực và có năng khiếu.”
Hiện nay câu lạc bộ học đánh cồng chiêng của Trường THCS Dân tộc Nội trú huyện hiện có 30 học viên đã được nghệ nhân Nay Phai truyền dạy. Đây chính là những “hạt giống” nắm chắc các bài truyền thống trong các dịp lễ hội để dạy lại các bạn trong khối 6, 7, 8, 9. Không chỉ dừng lại ở việc truyền dạy cồng chiêng, Trường THCS Dân tộc Nội trú huyện Ia Pa còn tổ chức các cuộc thi như trình diễn và thuyết trình về những trang phục truyền thống của dân tộc của mình. Ngoài ra, lồng ghép vào các buổi ngoại khóa thì nhà trường tổ chức thi vẽ tranh và làm các nhạc cụ của chính dân tộc mình. Vào các đêm giao thừa, nhà trường đã cùng với học sinh và phụ huynh tổ chức gói bánh, nấu bánh và đánh những bài chiêng, nhảy xoang đã học được. Em Rô Ly Ka – học sinh Lớp 9/1 cho biết:“Em đã nằm trong câu lạc bộ cồng chiêng của Trường THCS Dân tộc Nội trú một năm, em đã đánh thuộc các bài cồng chiêng và có thể biểu diễn được. Qua các buổi ngoại khóa của trường vào các buổi chiều em và thầy Nhất cùng các bạn trong đội cồng chiêng đã truyền lại cho các em lớp 6 để giữ lại nền văn hóa của dân tộc mình.”
   Em Rah lan Hà Nhị Lan-học sinh lớp 8/2 cho biết thêm: “Trong các buổi học chính khóa nhà trường tổ chức em ấn tượng nhất về ngoại khóa dạy cồng chiêng này, em ở trong câu lạc bộ cồng chiêng được hơn một năm rồi, em thấy việc học cồng chiêng rất là bổ ích giúp cho các bạn ôn lại và phát triển hơn nữa nền văn hóa của dân tộc mình đặc biệt các bạn có thể tìm hiểu nhiều hơn về nền văn hóa này. Việc học đánh cồng chiêng còn giúp cho các bạn có một môi trường sống chung lành lạnh, giúp cho em và các bạn tự tin hơn khi đứng trước mọi người.”
   Ngoài việc truyền dạy cồng chiêng cho học sinh, nhà trường còn rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh bằng việc tận dụng những khoảng đất trống để cho các em học sinh trồng rau. Mỗi lớp sẽ nhận hơn 30m2 đất để trồng các loại rau như: Rau muống, cải mầm, cải xanh, mồng tơi... Thông qua việc lao động ngoại khóa, giúp trang bị cho học sinh các kỹ năng sống, kỹ năng làm việc cá nhân và theo nhóm và có thêm thực phẩm sạch bổ sung cho nhà bếp. Cô giáo Võ Thị Thu Thủy – Hiệu trưởng Trường THCS Dân tộc Nội trú huyện Ia Pa cho biết: “Với chức năng là một ngôi trường chuyên biệt chúng tôi còn tổ chức một số hoạt động ngoại khóa do ký túc xá tổ chức như rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh, vệ sinh thân thể cho các em do y tế trường tổ chức, và các tiết buổi chiều ngoài các tiết phụ đạo thì các em còn có các giờ giải lao các em tự trồng rau, tự tay các em chăm bón. Đặc biệt là công tác bảo tồn giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc theo Đề án 02 của Huyện ủy Ia Pa về nâng cao chất lượng đời sống văn hóa cho đồng bào dân tộc thiểu số thì trường chúng tôi đã được 2 giáo viên cùng 30 em học sinh do nghệ nhân Nay Phai dạy. Đến nay đã đánh thuần thục được 5 bài và đi biểu diễn mỗi dịp huyện có sự kiện, hiện chúng tôi vẫn tiếp tục giữ lửa truyền dạy cho các em khóa sau”
Bằng nhiều nỗ lực, các hoạt động ngoại khóa của Trường THCS Dân tộc Nội trú huyện Ia Pa đã để lại nhiều ấn tượng đẹp và được ngành giáo dục và đào tạo huyện ghi nhận. Hiệu quả tích cực nhất là  việc đưa cồng chiêng vào trường học đã giúp nhà trường vừa hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục vừa góp phần gìn giữ và tiếp nối văn hóa cồng chiêng- loại hình văn hóa được xem là “báu vật” của người dân các dân tộc Tây Nguyên.
                                                                                                                                                   Hoàng Hiền